Ostatnio mamy do czynienia z ciekawym procederem – rząd po wielomiesięcznych pracach, ustami premiera, ogłosił decyzję co do OFE, która wywołała niezłe zamieszanie na rynku. Pod adresem rządu i autorów projektu spadła lawina krytyki.
Na czym mają polegać zmiany?
Proponowane przez rząd zmiany do ustawy, którymi ma zająć się Sejm mają w dużym uproszczeniu polegać na tym, że:
1) Część obligacyjna OFE będzie przekazana do ZUS
2) Przyszła składka do OFE będzie dobrowolna
3) Składka na poziomie 2,92 proc. w części akcyjnej
4) Środki będą stopniowo przenoszeniem z OFE do ZUS przed emeryturą (tzw. suwak).
Minister finansów Jacek Rosowski poinformował o planach liberalizacji polityki inwestycyjnej otwartych funduszy emerytalnych. Jacek Rostowski wyjaśnił, że po wprowadzeniu zmian w systemie emerytalnym jedyną rzeczą, której nie będą mogły robić fundusze, będzie inwestowanie w obligacje skarbu państwa lub obligacje gwarantowane przez skarb państwa
Co istotne, aktualni członkowie OFE w ciągu 3 miesięcy będą musieli zdecydować, czy pozostają w OFE czy wybierają emeryturę z ZUS. W razie braku takiego wybory ustawa ma przewidywać, że z mocy prawa taki obywatel przechodzi wyłącznie do ZUS.
Likwidacja nieakcyjnej części OFE – czyli co się stanie z obligacjami znajdującymi się w portfelach OFE
Zgodnie z informacjami zawartymi na stronie Ministerstwa Finansów:
„Obligacje byłyby przeniesione z OFE do ZUS. Tam zostałyby zaksięgowane na subkoncie i co roku waloryzowane na tych samych zasadach jak obecnie, czyli o wysokość średniego nominalnego wzrostu gospodarczego za ostatnie 5 lat. Przesunięcie obligacji obniży dług publiczny o ok. 11% PKB.
Jednocześnie zmianie uległyby limity inwestycyjne OFE. Zlikwidowany zostałby limit OFE na inwestycje w akcje (obecnie 47,5%) i wprowadzony zakaz kupowania obligacji skarbowych. Spowodowałoby to wzrost inwestowania OFE w realną gospodarkę – m.in. obligacje przedsiębiorstw. Zniesiony byłby również mechanizm tzw. minimalnej stopy zwrotu i uzupełniania niedoboru.
Zaproponowane zmiany mają zachęcić OFE do większej konkurencji między sobą o klienta. Powinno to wpłynąć pozytywnie na wysokość świadczeń przyszłych emerytów.
https://www.mf.gov.pl/documents/764034/1159300/20130626_streszczenie.pdf
Uzasadnienie według rządu jest proste: ma to zagwarantować bezpieczeństwo nam, jako przyszłym emerytom.
Polecam lekturę :)
A co na to prawnik ?
Moja wypowiedz w żadnym zakresie nie ma na celu oceny wpływu takich zmian na finanse publiczne ani sposób kształtowania się długu publicznego, zostawiam to – ma nadzieję – ekspertom z tej dziedziny …..
Jako prawnik mam jednak kilka pytań dotyczących takiego „projektu”:
1) w jaki sposób dokona się owo przeniesienie obligacji z OFE do ZUS?
Przecież obywatele posiadają aktualnie w OFE swoje jednostki uczestnictwa wyceniane przez OFE w oparciu o wartość ich aktywów (a więc i akcji i obligacji jakie OFE posiada). OFE posiada (czytaj: jest właścicielem) akcji i obligacje nabytych za wniesione przez obywateli składki ?
To, że obligacje są obligacjami skarbowymi nic w tym kontekście nie oznacza. Nabyła je bowiem (za składki ubezpieczonych) osoba prawna, która nie stanowi jednostki skarbu państwa. Prawnie nie ma więc w mojej ocenie możliwości takiej by aktywo „X” należące do podmiotu „A” nagle stal o się „własnością” podmiotu B, bez konieczności rozliczenia takiego przeniesienia……
Ogranicza to Konstytucja ?! Obligacje trzeba albo przenieść, albo umorzyć i rozliczyć?
Jak więc pod względem prawnym taka operacja zostanie dokonana ?
2) W jaki sposób zostanie dokonana „korekta” ilości / wartości jednostek uczestnictwa w OFE dla tych ubezpieczonych, którzy pozostaną w OFE?
3) Czy nie nosi to znamion mimo wszystko nacjonalizacji ?
Nie mamy projektu takiej regulacji, tylko pewną medialną wypowiedź premiera. Jak rozumiem jednak ma dojść do swoistego przewłaszczenia obligacji z OFE na ZUS. Stąd więcej pytań niż odpowiedzi ….
Powstaje pytanie czy to „przeniesienie” nie narusza w istocie prawa własności OFE ? Czy wobec tego nie stanowi niedopuszczalnej nacjonalizacji w rozumieniu art. 21 i 67 ust. 1 Konstytucji ? Tezy takie podnosi Izba Gospodarcza Towarzystw Emerytalnych. Polecam zapoznanie się także z jej opinią
Pytań jest wiele, odpowiedzi zdecydowanie mniej. Poza wypowiedziami dobrze byłoby mieć możliwość zapoznać się z modelem prawnym wprowadzenia takich zmian ……
Cel może szczytny, pytanie czy tędy droga i pytanie co zrobić by nie wylać przy okazji dziecka z kąpielą…………
Joanna Mizińska